در طراحی و بازاریابی، مَسکات،یک کاراکتر یا تصویرِ شخصیت‌پردازی‌شده است که می‌تواند برای یک برند یا شرکت، و یا حتی برای یک چهرۀ سرشناس، تبدیل به نماد شود. این نام، از واژۀ فرانسوی mascotte به معنای طلسمِ خوش‌شانسی گرفته شده است.
در قدیم اصطلاح مسکات به پیکره‌هایی از انسان‌ها، حیوانات یا اشیاء اطلاق می‌شد که گروه خاصی از مردم به‌عنوان نماد خوش‌شانسی از آن استفاده می‌کردند. چنین چیزی احتمالاً یکی از دلایلی است که امروزه در تجربۀ کاربری (توضیح واژه در پایان مقاله) و اهداف بازاریابی، استفاده از مسکات‌ها در طراحی محبوبیت پیدا کردهاند؛ چراکه بازخورد مثبت و ایجاد جذابیت احساسی می‌تواند ارتباطی مستقیم با سودآوریداشته باشند.
یکی از عرصه‌هایی که مسکات‌ها در آن محبوبیت زیادی پیدا کردهاند، ورزش است. مثلاً مسکات‌های تیم‌های ورزشی را در نظر بگیرید، به‌خصوص تیم‌هایی که نام آن‌ها برگرفته از حیوانات یا مخلوقات واقعی است و بالقوه می‌توانند شخصیت‌های انسان‌مانند پیدا کنند. مسکاتِ تیم‌های ورزشی می‌تواند در قالب حیوانات، انسان‌ها و یا حتی موجودات خیالی باشد. این نمادها در معرفی تیم‌ها و شناساندن آن به دنیا بسیار مؤثر خواهند بود.
از مسکات‌های معروف می‌توان به مسکات‌های بازی‌های المپیک اشاره کرد که مشخصاً برای همین رویدادها طراحی می‌شوند و نمایانگر برخی از ویژگی‌های کشور میزبان هستند. مسکات‌ها در ورزش، می‌توانند صرفاً برای نمایش وحدت و حمایتگری استفاده نشوند، بلکه می‌توانند کسب‌وکاری بزرگ تشکیل دهند و محصولاتی عرضه کنند که مردم به مناسبت‌های گوناگون آن‌ها را خریداری کنند، مثلاً در یادمان‌ها و یا در حمایت از تیم، کشور و فرد موردنظرشان.
عرصۀ دیگر، مؤسسات آموزشی هستند که برای به‌دست آوردن نام تجاری قوی از مسکات‌ها استفاده می‌کنند.
تعجبی ندارد که مسکات‌ها با چنین قدرتی، در بازاریابی و تبلیغات محبوبیت زیادی پیدا کردهاند، بسیار پیش‌تر از اینکه به دنیای وب راه پیدا کنند. آن‌ها می‌توانند به‌شکل گسترده‌ای توجه مشتریان را به‌خود جلب کنند، از نشان‌های کوچک گرفته تا شخصیت‌های زنده، همگی قادر به برقراری ارتباط فیزیکی با مردم هستند.
در ساخت محصول یا طراحیِ پیامی خاص، آثار خلق‌شده باید حتی‌الامکان انسان‌محور باشند. یکی از راه‌های ایجاد ارتباط مؤثر بین کاربران و محصولات، طراحی یک مسکات خوب است. از قدرت مسکات می‌توان در برندینگ و طراحی یوآی (توضیح واژه در پایان مقاله) استفاده کرد. درادامه، برخی از مزایای استفاده از مسکات را برمی‌شمریم.
۱- تقویت ارتباط
مسکات‌ها یک راه ارتباطی سودمند بین کاربر و محصول ایجاد می‌کنند آن‌ها صرفاً با یک تغییر کوچک (مثلاً خلق‌وخو، لباس، فعالیت‌ها و …) می‌توانند به‌سرعت پیامی مشخص به کاربران منتقل کنند.
مسکات‌ها به شکل‌های مختلفی به‌کار می‌روند، ، مثلاً می‌توانند مستقیماً با استفاده از ابرنویسه‌ها (توضیح واژه در پایان مقاله) با مخاطب ارتباط برقرار کنند؛ یا با استفاده از حالت‌های مختلف چهره، پیام‌های بصری ایجاد کنند. همچنین، با ایجاد تغییرات گرافیکی در مسکات، می‌توان خلق‌وخوی کاربر را بازتاب داد. به‌علاوه، می‌توان با استفاده از آن‌ها دستورالعمل‌های مفیدی برای آموزش شیوۀ نصب و راه‌اندازی اپلیکیشن‌ها ارائه داد. حقیقتاً باید برای چنین دستاوردهایی که مسکات به‌ارمغان می‌آورد، جشن گرفت.
۲- انعطاف‌پذیری شخصیت‌پردازی
عملکرد تجاری شرکت‌های موفق نشان می‌دهد که یک مسکات خوب، می‌تواند حتی از تبلیغ محصول توسط افراد مشهور، مؤثرتر باشد. مسکات‌ها می‌توانند بازتاب‌دهندۀ تمامی ویژگی‌های یک کاراکتر، و تمامی روش‌های لازم برای رتبه‌بندی محصول باشند. آن‌ها با استفاده از مجموعۀ متنوعی از نقش‌های بصری با مخاطب ارتباط برقرار کنند. مسکات‌ها مرزهای شخصیت‌پردازی را گسترش داده‌اند. طراحان و متخصصان بازاریابی می‌توانند با بهره‌گیری از مسکات‌ها، چهره‌هایی جذاب و به‌یادماندنی خلق کنند یا به شخصیت‌های خیالی جان ببخشند.
۳- قابلیت در یاد ماندن و بازشناختن
بیشتر ما انسان‌ها حافظۀ تصویری داریم و مغزمان به شیوه‌ای کار می‌کند که تصاویر را سریع‌تر و بهتر از متن می‌شناسد. مسکات‌ها به دلیل اینکه تصاویری به‌دور از انتزاعند و ویژگی‌هایی انسانی دارند، لذا قادرند تا از تمامی توانایی‌های حافظۀ انسان بهره ببرند: ذهن ما آن‌ها را به سرعت تشخیص می‌دهد و به‌واسطۀ ارتباطاتی خاص به‌سادگی به خاطر می‌سپرد و با دوباره دیدنشان، آن‌ها را سریع‌تر از تصاویر انتزاعی بازشناسی می‌کند. تمامی این موارد در خلق نام‌های تجاری به‌یادماندنی و الگوسازی برای یوآی‌ها اهمیت زیادی دارند.
۴- نشان‌گذاری بصری منسجم
مسکات‌ها برای نشان‌گذاری بصری هویت‌های مختلف، صفحات وب یا صفحات اپلیکیشن‌ها فرصت‌های فراوانی فراهم می‌کنند. آن‌ها می‌توانند در لوگوها، تصویرسازی‌های یوآی، بنرهای تبلیغاتی بزرگ، چت‌بات‌ها ، استیکرها و انواع کالاهای مارک‌دار به کار روند.
۵- صدا، لحن و شخصیت برند
مسکات‌ها طریقه‌ای مطمئن برای انتقال صدا و لحن کلی یک برند و در عین حال پشتیبانی از آن دو هستند، همان‌هایی که مبنای استراتژی هر برند را می‌سازند. کاراکترهای شخصیت‌پردازی‌شده، معمولاً مهم‌ترین ویژگی‌های محصول را بازتاب می‌دهند و ایدۀ اصلی آن را به‌سرعت منتقل می‌کنند. علاوه بر این، مسکات‌ها یک تیم خلاق را قادر می‌سازند تا برای کاربران پیام‌های کلیدی بفرستند. با مسکات خیلی زود می‌توان فهمید که یک محصول، حیاتی است یا سرگرم‌کننده، هیجان‌انگیز است یا آرامش‌بخش، تجاری است یا ساده، بسیار خصوصی است یا کاملاً اجتماعی و مواردی از این دست.
۶- جذابیت احساسی
اگرچه انسان‌ها گرایش به این دارند که باور کنند عقل و منطق است که بر اعمال‌شان حکم می‌کند، اما باید بدانیم که بخش عمده‌ای از فرایند تصمیم‌گیری ما به جذابیت احساسی بستگی دارد. مسکات یکی از روش‌های آزمایش‌شده در ایجاد محرک‌های احساسی و بازخوردهاست، و اجازه می‌دهد یوآی یا برند، با کاربر هم‌زبان شود. و از این طریق است که یک محصول را بیشتر کاربرمحور می‌کند.
۷- قابلیت وایرال شدن
از یک مسکات جذاب می‌توان به‌عنوان عنصری قدرتمند برای وایرال شدن استفاده کرد: در این حالت، مسکات به‌قدری در بین کاربران محبوبیت پیدا می‌کند که نه تنها آن را برای یکدیگر ارسال می‌کنند، بلکه از آن نسخه‌های جدید، هجوها، بحث‌ها، الگوهای رفتاری و مانند این‌ها خلق می‌کنند. چنین چیزی در محصولات مخصوص کودکان نیز جلوه می‌یابد، زمانیکه مسکات به نماد اصلی محصول تبدیل می‌شود و مطلوبیت بسیاری می‌یابد.
۸- سبک و زیباسازی
مردم به همان سرعتی که فکر می‌کنند، تغییر نمی‌یابند: همه ما می‌دانیم که کیفیت و عملکرد محصول، مهم‌ترین چیزها هستند اما این ویژگی‌ها همچنان برای اثرگذاری به ظاهری پسندیده نیاز دارند؛ به‌خصوص در بازار پر از رقابت. مسکات‌ها اغلب به عنصر اصلی جلوۀ ظاهری یک وب سایت، یک اپلیکیشن تلفن همراه یا یک محصول فیزیکی تبدیل می‌شوند. بنابراین، با افزودن زیبایی و سبک خاص به تصویر برند، تأثیر زیادی در ادراک زیبایی‌شناختی محصول می‌گذارند.
ویژگی‌های یک مسکات اثرگذار
ویژگی‌های یک مسکات اثرگذار بی‌تردید هر مورد خاص نیاز به راهکاری منحصر‌به‌فرد دارد که با اهداف خاص و تصویر برند مطابقت داشته باشد. بااین‌حال، برخی موارد ملزوماتی هستند که ضروری است تا در طراحی مسکات مورد توجه قرار بگیرند. برای اینکه یک مسکات در بازاریابی و تجربۀ کاربری به‌خوبی عمل کند باید چند ویژگی‌داشته باشد:
• به‌یادماندنی
• قابل شناسایی
• اصیل
• نمایانگر یک شخصیت منسجم
• انعطاف‌پذیر در سازگاری و تطبیق
• مناسب برای کارهای مختلف
• ظاهر زیبا در ابعاد و رزولوشن‌های مختلف
• سازگاری سبْکی
• هیجان‌انگیز و کاربرپسند
مسکات در برندینگ
اغلب زمانیکه سهامداران و تیم خلاق یک مجموعه به دنبال تمرکز بر استراتژی‌های بازاریابی هستند، مسکات‌ها ابتدا از طراحی لوگو آغاز به‌کار می‌کنند. لوگوهای مسکات می‌توانند به‌عنوان نمادهایی مستقل مورد استفاده قرار بگیرند، و یا اگر لوگو یک علامت ترکیبی است، می‌تواند یک بخش تایپوگرافی نیز به آن اضافه شود.
برای مثال، اینجا لوگوی کمپانی طراحی منظر آندره را می‌بینید. لوگوی نخست آن‌ها برگرفته از حروف الفبا بود اما در فرایند جست‌وجوی خلاقانه برای بازطراحی برند، تصمیم بر این شد که یک مسکات طراحی شود. آن‌ها یک مرغ مگس‌خوار دوست‌داشتنی انتخاب کردند که تصویرش در هماهنگی با شکل یک برگ بود. بعدها این مسکات مبنای توسعۀ آتی هویت شرکت را ساخت.
نمونۀ دیگر، لوگوی مسکات طراحی‌شده توسط استودیو توبیک برای شبکۀ اجتماعی ویزلی است، شبکه‌ای برای نمایش استعدادها و به‌اشتراک‌گذاری پروژه‌های خلاقانه. از آنجا که مخاطب این اپلیکیشن، نوجوان‌ها و جوان‌ها هستند، لازم است تا کاراکتر با آن‌ها ارتباط برقرار کند و همزمان، حس و حال مناسب را انتقال دهد. جست‌وجوی خلاقانۀ تیم، به طراحی این میمون خونسرد منتهی شد که حال به شهرت رسیده است. آن‌ها برای ورژن متحرک لوگو که در صفحات اسپلش و انیمیشن‌های تبلیغاتی مورد استفاده قرار گرفت، امکان اضافه کردن پس‌زمینۀ روشن‌تری را نیز فراهم ساختند.
یک نمونۀ دیگر، مسکاتی است که توسط استودیو توبیک به مناسبت پورتفولیوی شبکۀ بیهانس طراحی شده است. این مسکات سگی را نشان می‌دهد که با کلماتی ساخته شده که در جهت‌های گوناگون نوشته شده‌اند.
این روزها یکی دیگر از راهکار‌های قدرتمند برای استفاده از توانمندی مسکات‌ها در برندینگ، استیکرها هستند؛ مانند این مجموعه که شامل یک سری استیکر از احساسات مختلف است که با استفاده از یک کاراکتر جذاب طراحی شده‌اند.
مسکات در طراحی یوآی
مسکات‌ها در طراحی رابط‌های وب و موبایل کارآمد هستند: تعاملات را پرشورتر می‌کنند، توجه‌ها را به جزئیات جلب می‌کنند، به عناصری به‌یادماندنی تبدیل می‌شوند، هماهنگی در مفهوم کلی سبک ایجاد می‌کنند و یک ارتباط مستقیم و انسانی با کاربر برقرار می‌کنند.
در تصویرسازی‌هایی که فعالیت‌ها و تعاملات را نشان می‌دهند، استفاده از مسکات روشی مناسب برای جلوگیری از ایجاد کپی‌های زائد روی صفحه است. به‌این‌ترتیب فضای قابل‌توجهی برای سایر عناصر موجود در صفحه باقی می‌ماند؛ یا برای درک بهتر اطلاعات صفحه فضای خالی به‌اندازۀ موردنیاز باقی می‌ماند.
یکی از بهترین نمونه‌ها، مسکاتی است که برای اپلیکیشن تونی‌آلارم طراحی شده است؛ یک اپلیکیشن سادۀ زنگ هشدار با عناصر گیمیفیکیشن
در این نمونه، ایدۀ استفاده از مسکات به‌این‌دلیل مطرح شد تا امکانی فراهم گردد که لحن و صدای محصول به کاربر منتقل شود، حس یک ارتباط واقعی به‌وجود آید و حس‌وحال کاربر حفظ شود. به‌همین‌دلیل شخصیت تونی خلق شد تا پرنده‌ای بشاش و خنده‌رو باشد که ماموریتش درخشان‌تر کردن جهان است و به کاربران کمک می‌کند تا با زنگ هشدار تعامل داشته باشند. تونی به کاربران دربارۀ اخبار، جوایز و خطاها اطلاعات می‌دهد و به زندگی روزمره جذابیت و رنگ اضافه می‌کند.
مورد دیگر، یک لندینگ پیج است که برای مهدکودک طراحی شده و انیمیشن سه‌بعدی جذاب و خنده‌داری از یک مسکات است که بی‌درنگ حال‌وهوای مهدکودک را القاء می‌کند و دارای جذابیت احساسی است.
یک نمونۀ دیگر، طراحی وب برای پلتفرمی مخصوص زندگی بدون پسماند است. این نمونه، نشانگر استفاده منسجم از یک مسکات کوچک ولی تاثیرگذار است؛ پرندۀ کوچکی که کاربر وب‌سایت را از صفحه‌ای به صفحۀ دیگر همراهی می‌کند. طرح این مسکات با موضوع وب‌سایت که طبیعت است ارتباطی قوی دارد و انیمیشن جذاب آن، صفحات وب‌سایت را پویاتر و زنده‌تر کرده است.
بی‌تردید استفاده از مسکات‌ها در یوآی، باید برمبنای انجام پژوهش‌های دقیق روی بازار و کاربر باشد تا تعداد رابط‌ها بیش‌ازاندازه نگردد. هدف یک مسکات در هر محیطی که باشد، همواره ساده‌تر کردن و سرعت بخشیدن به تعامل با یک محصول یا جریان اطلاعات است. اگر به این هدف دست نیابید، مسکات می‌تواند نقشی منفی ایفا کند و حتی حواس کاربر را پرت کند.
[۱] User Experience: مختصراً به آن UX گفته می‌شود و به‌معنای احساسات و گرایش‌های یک فرد نسبت به استفاده از یک محصول خاص، سیستم و یا خدمات است.
[۲] User Interface: مختصراً به آن UI گفته می‌شود و به‌معنای رابط یا واسط کاربری است، در طراحی صنعتی (در گرایشِ تعامل انسان و یارانه)، واسط کاربری، یعنی فضایی که تعامل میان انسان و ماشین در آن رخ می‌دهد.
[۳] Speech Bubbles: به آن‌ها بالون نیز گفته می‌شود. بالون‌ها در برخی تصاویر به‌کار برده می‌شوند و متن یک گفتگو را در خود جای می‌دهند.
مرتبط
